مرشد و مارگاریتا

«مُرشد و مارگاریتا» رمانی روسی نوشته میخائیل بولگاکف و شناخته‌شده‌ترین کار اوست. به باور بسیاری، این اثر در شمار آثار بزرگ ادبیات روسیه در سده بیستم است. بیش از صد کتاب و مقاله درباره این کتاب نگاشته شده است.

بولگاکف نوشتن این رمان را در سال ۱۹۲۸ آغاز کرد و نخستین نسخه خطی آن را دو سال بعد به دست خود آتش زد. دلیل این کار احتمالاً ناامیدی به دلیل شرایط خفقان‌آور آن زمان اتحاد جماهیر شوروی بوده است. در سال ۱۹۳۱ بولگاکف دوباره کار روی این رمان را آغاز کرد و پیش‌نویس دوم در سال ۱۹۳۵ به‌پایان رسید. کار روی سومین پیش‌نویس نیز در سال ۱۹۳۷ تمام شد و بولگاکف با کمک گرفتن از همسرش، به دلیل بیماری، کار روی نسخه چهارم پیش‌نویس را تا چهار هفته پیش از مرگش در سال ۱۹۴۰ ادامه داد. همسر بولگاکف در سال ۱۹۴۱ «مرشد و مارگاریتا» را به‌پایان رساند، اما در زمان استالین اجازه چاپ به این اثر داده نشد.

رمان از سه داستان موازی تشکیل شده است که درنهایت یک‌پارچه می‌شوند: سفر شیطان به مسکو، داستان پونتیوس پیلاطس و به صلیب کشیده شدن مسیح و عشق مرشد و مارگاریتا.

درباره نویسنده

میخائیل آفاناسیویچ بولگاکُف (۱۵ مه ۱۸۹۱ـ۱۰ مارس ۱۹۴۰) نویسنده، پزشک و نمایشنامه‌نویس مشهور روسی در نیمه اول قرن بیستم است. مشهورترین اثر او، «مرشد و مارگاریتا»، از شاهکارهای ادبی قرن بیستم است. از آثار بولگاکف که به فارسی ترجمه شده‌اند می‌توان به «مرشد و مارگاریتا»، «دل سگ»، «برف سیاه و مرفین» و «تخم‌مرغ‌های شوم» اشاره کرد. وی در سال ۱۹۳۸ با وجود بروز نشانه‌های بیماری پدرش در وجودش، از کار ادبی دست نکشید و دو نمایشنامه به رشته تحریر درآورد.